Kiedy nie należy się zachowek po rodzicach?

Zachowek stanowi istotną część prawa spadkowego, jednak nie wszyscy mogą z niego skorzystać po odejściu rodziców. Zdarzają się sytuacje, kiedy osoby wydziedziczone lub uznane za niegodne dziedziczenia tracą do niego uprawnienia. Przykładowo, małżonkowie po rozwodzie czy separacji mogą również zostać pozbawieni tego prawa. Dowiedz się, kto i w jakich warunkach może utracić prawo do zachowku.

Kto nie ma prawa do zachowku?

Zgodnie z przepisami polskiego prawa spadkowego, nie każdemu przysługuje prawo do zachowku. Osoby uznane za niegodne dziedziczenia są z niego wykluczone, co dotyczy tych, którzy popełnili przestępstwo przeciwko spadkodawcy lub naruszyli normy społeczne^[2]. Jeśli ktoś został wydziedziczony w testamencie, także traci to uprawnienie. Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia osoby, gdy działała ona wbrew jego woli lub łamała zasady współżycia społecznego.

Ponadto, osoby, które notarialnie zrzekły się dziedziczenia, nie mogą żądać zachowku.

🫴 Rodzeństwo spadkodawcy, jako osoby spoza kręgu uprawnionych, również nie ma do niego prawa^[4].

Ostatecznie, osoby, które otrzymały darowiznę o wartości równej lub większej niż należny zachowek, tracą to prawo.

Osoby wydziedziczone i uznane za niegodne dziedziczenia

Osoby, które zostały wydziedziczone lub uznane za niegodne dziedziczenia, tracą prawo do zachowku. Wydziedziczenie następuje, gdy spadkobierca postępuje wbrew woli spadkodawcy lub narusza zasady społecznego współżycia, co musi być zapisane w testamencie^[5]. Z kolei niegodność dziedziczenia związana jest z poważnymi przestępstwami przeciwko spadkodawcy. Przykładowo, manipulowanie w celu zmiany testamentu lub jego zniszczenie to czyny, które skutkują formalnym pozbawieniem praw do spadku.

Osoby spoza kręgu uprawnionych

Osoby pozbawione prawa do zachowku to rodzeństwo zmarłego, jego wujostwo oraz ich potomstwo. Nie są one zaliczane do głównych beneficjentów, czyli zstępnych, współmałżonka i rodziców zmarłego. Zachowek należy się przede wszystkim tym, którzy są z nim związani najściślej, zarówno emocjonalnie, jak i prawnie. Niemniej jednak, prawo do zachowku można utracić, przykładowo poprzez zrzeczenie się spadku lub otrzymanie darowizny o wartości równej albo większej niż przysługujący zachowek.

Małżonek a prawo do zachowku

Małżonek osoby zmarłej zachowuje prawo do zachowku, pod warunkiem że nie doszło do rozwodu ani separacji^[7]. W takich sytuacjach prawo to zostaje utracone, co jest zgodne z przepisami polskiego prawa spadkowego. Rozwód oraz separacja uniemożliwiają uzyskanie zachowku^[8]. Jeśli jednak zmarły pozostawał w małżeństwie w chwili śmierci, małżonek ma prawo do zachowku, o ile nie występują inne przeszkody prawne. Dodatkowo, w przypadku braku testamentu, małżonek dziedziczy zgodnie z zasadami ustawowego dziedziczenia.

Rozwód i separacja jako przyczyny utraty prawa

Rozwód lub separacja mogą prowadzić do utraty prawa do zachowku przez małżonka. Gdy sąd wyda prawomocne orzeczenie rozwodowe lub separacyjne, partner zmarłego traci szansę na uzyskanie tego świadczenia. Zgodnie z przepisami polskiego prawa spadkowego, osoby, które w chwili śmierci spadkodawcy nie są z nim w związku małżeńskim, nie są uprawnione do zachowku. W rezultacie, rozwód i separacja eliminują możliwość jego otrzymania, co ma kluczowe znaczenie przy ustalaniu, kto nie jest do niego uprawniony.

---

Źródła:

• [1] https://lm-kancelaria.pl/blog/kto-moze-zadac-zaplaty-zachowku-a-komu-zachowek-nie-przysluguje/
• [2] https://urszulazajko.pl/zachowek-kiedy-danej-osobie-nalezy-sie-zachowek-a-kiedy-nie/
• [3] https://zachowek.biz.pl/kiedy-nie-nalezy-sie-zachowek/
• [4] https://biznes.interia.pl/finanse/news-kiedy-nie-nalezy-sie-zachowek,nId,7094790
• [5] https://pirozek.pl/blog/kiedy-nie-nalezy-sie-zachowek/
• [6] https://actavera.eu/blog/kiedy-zachowek-sie-nie-nalezy-5-najczestszych-przypadkow/
• [7] https://wozniaklegal.com/en/news-and-insight/409/pozbawienie-prawa-do-zachowku-w-polskim-prawie-spadkowym.html
• [8] https://zachowek.biz.pl/zachowek-po-rodzicach-po-ojcu-po-matce/
• [9] https://www.olsztyn-adwokat.pl/zachowek-po-rodzicach-komu-sie-nalezy-i-ile-wynosi/